| รายละเอียด |
พระอุปคุต (พระบัวเข็ม) กรุวัดชนะสงคราม เนื้อผงคลุกรัก ปิดทองเก่า ก้นมีรูไม้ก้านธูปเสียบ ปี 2495 ขนาดห้อยบูชา รักทองเก่าเต็มองค์ พระอุปคุตนิยมบูชาเพราะเชื่อว่าจะช่วยเรื่องโชคลาภเงินทอง แต่พระอุปคุตนั้นมีอิทธิฤทธิ์สูงมากจึงเด่นเรื่องพิชิตมารอีกด้วย ดังตำนานเรื่องเล่าข้างล่างนี้
พระอุปคุตหรือพระบัวเข็ม ท่านเป็นพระอรหันต์ผู้มีฤทธานุภาพมากที่ปรากฏตัวขึ้นในสมัยของพระเจ้าอโศก มหาราช (ตรงกับ พ.ศ. ๒๑๘) เพื่อมารับหน้าที่คุ้มครองบริเวณพิธีที่ทำการสังคายนาพระไตรปิฎก จากการถูกรังควานจากพญามาร เรื่องราวของพระอุปคุตนั้น มีปรากฏบันทึกในพระปฐมสมโพธิกถา พระนิพนธ์ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ว่าเมื่อพระเจ้าอโสกมหาราชได้ทรงมีพระราชศรัทธาสร้างพระสถูปเพื่อเป็นที่ บรรจุพระบรมสารีริกธาตุเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาจำนวน ๔๘,๐๐๐ องค์เรียบร้อยแล้ว เตรียมให้มีพิธีสมโภชเมื่อในสมัยที่พระเจ้าอโศกทรงโปรด ให้มีการชำระพระไตรปิฏก ด้วยเกรงจะมีความวิปลาสคลาดเคลื่อนในธรรมะ (ที่อาศัยการท่องจำสืบต่อกันมา หลังพระพุทธเจ้าปรินิพพาน) จึงโปรดให้อัญเชิญพระอรหันต์เถระชั้นผู้ใหญ่ให้มาชุมนุมกันเพื่อตรวจทานและ ทำการจดบันทึก เรียบเรียงพระธรรมคำสอนออกเป็นหมวดหมู่ที่เรียกว่าการสังคายนาพระไตรปิฎก ซึ่งจะต้องใช้เวลา ๗ ปี ๗ เดือน ๗ วัน จึงจะสำเร็จ ขณะนั้น พระเถระทั้งหลายพิจารณาด้วยญาณของตนก็ทราบว่างานนี้จะมีภัยอันตรายเกิดขึ้น ต่างก็ให้มีความปริวิตก ว่าในหมู่พระเถระไม่มีผู้สามารถมีฤทธิ์พอจะต้านพญามารไว้ได้ จึงได้ประชุมกันเพื่อหาวิธีแก้ไข จึงได้มีเณรน้อยรูปหนึ่งเตือนความจำทุกคนว่า ได้เคยมีพุทธพยากรณ์ไว้ว่าจะมีพระอุปคุตมา รับหน้าที่นี้โดยเฉพาะ ด้วยพระอรหันต์อุปคุตเข้าสมาบัติอยู่ใต้ทะเล จึงได้ไปอัญเชิญท่านมาคุ้มครองพิธีนี้ ในขณะนั้นพญามารต้องการจะมาขัดขวางจึงได้มาแสดงฤทธิ์ให้บังเกิดมหาวายุอย่าง ร้ายแรง, แล้วแผลงฤทธิ์เป็นลมกรด เป็นเพลิง เป็นทรายเพลิงอันเร่าร้อนด้วยไฟ เพื่อรบกวนไม่ให้สังคายนาได้สำเร็จ ด้วยเกรงว่าศาสนาพุทธจะเจริญรุ่งเรือง แล้วความชั่วร้ายก็จะอ่อนกำลังลงเมื่อพระอุปคุตมาถึง จึงได้แสดงฤทธิ์เข้าฌานสมาบัติ อธิษฐานให้เกิดสิ่งเดียวกันแต่มีฤทธิ์มากกว่ามาต้านไว้ให้พญามารพ่ายแพ้ แล้วจึงเสกหมาเน่าไปแขวนคอพญามารไว้ให้ได้รับความอับอายแม้จะไปหาทวยเทพ ท้าวจตุโลกบาลทั้ง ๔ หรือแม้แต่พระพรหมผู้ที่มีฤทธิ์มาก ก็ไม่อาจปลดหมาเน่าลงมาได้จนต้องกลับไปขอขมาท่านพระอุปคุตมหาเถระเจ้า แต่พระอุปคุตทราบ ด้วยญาณว่าพญามารหาได้สำนึกผิดไม่ จึงได้ปลดหมาเน่าลงมาแล้วใช้ผ้ารัดอกของท่านผูกพญามารไว้ที่ภูเขา จนครบ ๗ ปี ๗ เดือน ๗ วัน ข้างพญามารนั้นพยายามดิ้นอย่างไรก็ดิ้นไม่หลุด จึงได้สำนึกถึงความกรุณาปราณีของพระพุทธเจ้า ที่เมื่อพญามารได้เคยพยายามทำร้ายพระพุทธเจ้าขณะประทับ ณ โพธิบัลลังก์ พระองค์ก็หาได้ทรมานพญามารให้ได้รับความอับอายและความทุกข์ถึงเพียงนี้ เมื่อพญามารได้สำนึกผิดแล้ว พระอุปคุตท่านจึงได้แสดงธรรมโปรดจนพญามารกลับใจตั้งจิตปรารถนาพุทธภูมิ พุทธศาสนิกชนที่เลื่อมใสในองค์พระอุปคุตจึง นิยมที่จะสร้างรูปของท่านเป็นพระอรหันต์ที่นั่งบนดอกบัว หรือมีใบบัวปิดศีรษะ และมีรูปกุ้งหอยปูปลาอยู่ที่ฐาน นิยมแกะด้วยไม้โพธิ์ตายพรายที่ถูกฟ้าผ่าที่ชี้ไปทางทิศตะวันออก หรือสร้างขึ้นด้วยเกสรดอกไม้และผงขี้เถ้าธูปบูชาพระ นำเอามาผสมผสานรวมกัน ใช้ยางรักหรือครั่งเป็นตัวประสาน และยังนิยมฝังพระธาตุหรือตะกรุด ไว้ตามข้อต่อขององค์พระอีก ๓ , ๕ , ๗ , ๙ จุด แล้วลงรัก ปิดทอง นอกจากนี้พระอุปคุตท่านยังเป็นต้นกำเนิดของการตักบาตรเที่ยงคืน ในวัน "เป็งพุธ" (วันเพ็ญที่ตรงกับวันพุธ) โดยเชื่อกันว่าในคืนวันเป็งพุธ พระอุปคุตท่านจะแปลงกายเป็นสามเณร ออกมาโปรดญาติโยม ผู้ที่โชคดีได้ใส่บาตรพระอุปคุตใน วันดังกล่าว จะประสบความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต อุดมไปด้วยโภคทรัพย์ทั้งปวง จนกลายเป็นประเพณีนิยมกันในพม่า และ บางจังหวัดทางภาคเหนือของไทย |
